Bu sabah akıllı bıdık telefonumdaki mesajların ve elektronik posta kutusunun sağ üst köşesinde, rakkamlar saniyede üç beş artarak ekranın ışığını harekete geçiriyorlar. Bilmediğim acil bir durum mu var? diye düşünmeden edemedim. Meğerse kozmatik, züccaciye ve tekstil firmaları günün anlam ve önemine uygun indirim oranlarıyla yarışa geçmişler.

Hadi bakalım bu gün nasıl geçecek diye düşünürken, köşede çiçek satan teyze bile yoldan geçen her erkeğe “bugün kadınlar günü, özel buket hazırladım abim” diye sesleniyor. Ah bu Kapitalist sistem, bize daha ne oyunlar oynayacaksın?

Her salı olduğu gibi İstanbul Oyuncak Müzesi’nde Yasemin Sungur’la Kitap İle Sohbet ‘deyim. Bugün konumuz “Şiirler ve Şarkılar ile ADIM KADIN“ ve “Anlamda Türkiye'de KADIN OLMAK"

Çok özel konuklarımız ve konuşmacılarımız var keza mevzu derin.  Sohbetiyle ve şiirleriyle olduğu kadar şarkılarıyla da bize eşlik eden Mehtap Meral ve Türkiyede ki tek kadın akordeon sanatçısı Özge Metin.

Konuşmacı kitapdaşlarım uzmanlık alanlarında bize eşlik ediyorlar.

‘Hoş Geldin Kadınım’ ile Filiz Temizel, günün anlam ve önemi İlknur Karapolat, rakamların dilinden anlayan Alev Türkkan, endüstrileştiremediklerimizden Zeliha Dağhan, şiddeti dört ayrı parçaya bölerek konuya derinden giren Didem Yeşim Pektok ve her zaman olduğu gibi – bu sefer Lilith efsanesiyle- konuya farklı bakış açıları kazandıran Oktay Valunya ile sohbetimiz şiirler ve şarkılarla süslendi.

Konuşulanlardan  hafızama takılı kalanlar;

- Kadın olarak doğulmaz, kadın olunur.

- Kadın yada Erkek, kimliklerimize sahip olmayı başardıktan sonra insan olabiliriz.

- Sihirli bir kelime “Lütfen”,  hayat kurtarır.

-Kadın ve erkeğin eşit olduğu tek nokta nüfus dağılımı.

-Her 8 Mart’ta emekten önce şiddet vurgulanıyor.

-Dünyada 130 ülkedeki kadınlar, Türkiyede ki kadınlardan daha fazla hakka sahip.

- Adem‘in ilk karısı Havva mı? Lilith mi?

- Aile içinde değersizleştirilen ve en çok şiddet gören kişi, kadın.

- Ölüme giden yolda ilk adımlar evde duygusal şiddetle başlıyor.

- Dilerim 8 Mart, kendi gücümüzü konuştuğumuz bir güne dönüşsün.


“8 Mart Kutlanmalı mı? Bu soruyu çok soruyorum” diyor Yasemin Sungur

“Kutlansın tabi, yaşamdaki her güzel şey kutlansın. Asıl yapılması gereken mesele 8 Mart mücadelesini başlatan kadınların ruhundan uzaklaşmadan insan olmak yolunda kadınların mücadele geleneğini kutlamalıyız ki onlar bize bunu armağan etmişler. Ve biz kadınlar hem kadınlarla hemde erkeklerle. birlik içinde olmalıyız, dayanışma içinde olmalıyız.”

Konu kadın, konuşmacılar kitapdaşlar olunca, ortaya uzun soluklu bir sohbet çıktı. Bize konuşmak için bir gün yetmedi biz 364 gün daha konuşmaya çözüm yaratmaya, farkındalık yaratmaya ve birlik olmaya devam edeceğiz gibi gözüküyor.

Güne şiirle başlamıştık, bu güzel sohbetin ardından şarkıyla bitiriyoruz.

Tüm Kadınların, Dünya İşçi ve Emekçi Kadınlar Günü kutlu olsun.
Sevgiyle Kalın



Sen çok deniz aştın mart güneşi

Çok toprak ılıttın

Ekinlere kımıl düştüğünde

Duymadın mı çığlıkları

Soğuk vurduğunda meyveleri

İniltileri

Sözcükler boğuyor beni

Sen çok kadın gördün mart güneşi

Savaşta direneni, işkencede öleni

Rosa Lüksemburg’un moraran bedenini

Karadeniz’de kum çekenleri

Ağ örenleri

Sarı sıcakta pamuk toplayanları

İncir işleyenleri

Tarlada tezgahta doğuranları

Sözcükler yetersiz, sözcükler katı

Sen çok ülke gördün mart güneşi

Sen çok kadın gördün

Yoldaşlarıyla grev yapanları

Eşitlik türküsü çağıranları

Dur ve tanığım ol şimdi

Dur ve tanığım ol mart güneşi

Hindistan ekmeğiyle besleniyor Amerikan bifteği

Kokakolayla vuruluyor Afgan bebekleri

Dur ve tanığım ol

Kutlarken 8 Martı dünya kadın emekçileri

Söz veriyorum

Tüm dünyada ödenene kadar alın teri

Susmayacağım

Sözcükler boğsa da beni


Sennur SEZER


Bu yazı Martı Dergisi'nde yayınlanmıştır.

Devamını Oku »

Adı size yanıltmasın. Bu gösteri sadece kadınlara yönelik değil. “Kadına ve erkeğe eşit uzaklıkta, insana yakın gösteri.”

Bazen ön yargılarımı, bir türlü kıramadığım kalıplaşmış düşüncelerimi alırım bir ceket gibi üzerime, öyle giderim gideceğim yere, kalkanımdır o benim.


Gösteri başladığında, bildiğimiz yada bildiğimizi sandığımız ama gerçekte farkına bile varmadığımız kadına, insana, hayata dair bir çok şey gözler önüne serildi.

Nokta atışıyla tam kalbime ve aklıma dokundular. Bende kalkan falan kalmadı. Bildiğin çırıl çıplak oturuyorum, savunmasız.

“Kadının düşmanı kadındır” Soru işaretleri kafamda üçüncü tura geçti. Cevap mı? Bir kadının yetiştireceği çocuklarında saklı…

Sahnede anlatılanlar sadece bir kurgudan ibaret değil. Geçmişte yaşanan, biz durdurmadıkça daha da yaşanak olan olaylardan ibaret. Hayatın ta kendisi.

Zaman zaman gösterinin içinde bulduk kendimizi, onların anıları bizimkilere karıştı, bizimkiler onlarınkine…

Geçmişteki davranışlarımızın sonucunun, bugün yaşanan taciz, tecavüz, çocuk gelinler ve cinayetlerle çok ilgisi var. Kadın erkek hepimizin payı var bugün gelinen noktada.

Bugüne kadar kadına yapıştırılmış, yakıştırılmış ne varsa hepsini altüst ediyorlar, sihirli değnekleriyle.

Onların kanatları yok ama süpürgeleride yok.

Hayata sımsıkı tutunmuş umut dolu, vicdanlı, yardımsever, benim diyen her babayiğidin taşıyamayacağı bir yükü omuzlarına almış, bu cesur üç kadın. İçlerinden geldiği gibi açık yüreklilikle hayata dair, her birimizin yüreğine, aklına dokunuyorlar. Kelebek etkisi yapıyor her gittikleri yerde dalga dalga yayılıyorlar.

Psikoterapist, aile içi şiddet konusunda uzman ve yazar Ebru Tuay Üzümcü,
Yönetim Danışmanı, Eğitimci ve yazar Banu Özkan Tozluyurt,
Spiker, TV programcısı ve yazar Özge Uzun, sevgiyle bağlanmışlar hayata ve yaptıkları işe.

Bu hayattaki misyonları toplumun gelişmesi için kadının gelişmesi. İstatistiklerle, hayattan örneklerle de bunu ortaya koyuyorlar.

1 çok büyük bir sayı aslında. Sen bir adım, ben bir adım derken bir bakmışsın bin değil, yüzbin adım olmuş. Elele gönül gönüle tek bir yumruk tek bir yürek olmuşuz.

Gelin birlikte kulak verelim onların hikayesine, bizim hikayemize …

Yeni başlayan yolculuklarında, gönülden dinleyerek, anlayarak, destekleyerek…

Yolunuz açık olsun.

Bu üç Cesur kadın ile "Kadının Adı Var"ı konuştuk, fikrin oluşumunu, dünü, bugünü. Biz sorduk onlar cevapladı. Ortaya sıcacık bir sohbet çıktı. Röportajı Martı Dergisi'nde okuyabilirsiniz.

Devamını Oku »

Üstü üç taşlı taç saplı üç tunç tası çaldıran mı çabuk çıldırır, yoksa iç içe yüz ton saç kaplı çanı kaldıran mı çabuk çıldırır?

İlk okumada zor oluyor değil mi? Evet bende de öyle oldu. ilk beş okumadan sonra kelimelerin anlamları ortaya çıktı, oturmaya başladı.

Sonraki okumalarda yavaş yavaş hız kazandım. Şimdi bir nefeste sonuna kadar hatasız okuyabiliyorum. Amaç daha da hızlanıp bu çümleyi bir nefeste birden çok kere okuyabilmek!

Bir günüm diğeriyle aynı olunca bugün günlerden ne? Hangi aydayım hangi mevsimdeyim ne önemi var? Her sabah aynı güne uyanıyorum nasılsa, önemli olan ne kadar hızlı olduğum !…

İşte hayatımız da aynen böyle. Hızlı, hemde herşeyi aynı anda yapabilme becerisini kazanarak daha da hızlanıyor. Zaman hızla akıyor oysa, birde biz onu daha da hızlandırmaya çalışıyoruz.

Bu hız tutkusu bir gün bizi öldürecek. İbre çıktı birkere 120’ye iner mi 50’ye?

Camdan bakarken herşeyi silik, soluk görüyorum, renksiz kokusuz. Biraz yavaşlasam hangi yolda olduğumu görebileceğim. Çevremdeki çiçeklerin kokusunu almak, renklerini seçebilmek, üzerindeki uğur böceğini, arıyı keşfetmek güzel olabilir.

Hızlanırken neleri ıskaladığımızı yada ezip geçtiğimizi farketmiyoruz bile. Amaç gerçekten de daha da hızlanıp bu cümleyi bir nefeste birden çok kere okuyabilmek mi dersiniz?  Ya sonra?

Hızlandık bir çok beceriyi kazanmak için. Bir yandan da hırslandık. Kim daha çok para kazanıyor. Kimin arabası evi, yazlığı yatı, katı, pırlantaları, hanı, hamamı, uçağı, jeti, şatosu var? Bizim neyimiz eksik?

Peki ya bu hız tutkusu içinde biz yükselirken yanımızdakiler, kalbizimin sesini dinleyerek, bizimle gülüp bizimle ağlayanlar mı?

Yoksa ilk tökezlemede sendelerken bir tekme savurup yerimize geçmeye çalışanlar mı? Yada arkamızdan gülecek olanlar mı?

Kendi değerlerimizi arttırmak için sahip olduğumuz eşyaları, parayı, mevkiyi hesaplar olduk. Gerçek değerleri unuttuk. Artık eminim, birbirimizin tabağında gözümüz var.

Hayatta yol alırken seçimler yaparız, kimi zaman doğru kimi zaman yanlış. Neye ve kime göre doğru veya yanlış orası tartışılır.

Yine de seçimlerimizi yaşarız.

“Bize dağıtılan kartları değiştiremiyoruz, bu doğru. Ancak eli oynama şeklinin bizim seçimimiz olduğunu unutmamak gerek. İnsanlar problemlerin şikayeti için harcadığı enerjinin onda birini o problemi çözmeye harcarsa, işlerin ne kadar düzeldiğini görüp hayret edecekler. Şikayet etmek bir strateji olarak zaten işe yaramıyor. Herkesin sınırlı zamanı ve enerjisi var. Sızlanmakla geçen her saniye, insanı hedeften uzaklaştırırken mutsuz da ediyor.”

Ben o taşlı, tunçlu, taslı olan cümleyi sakin sakin, her kelimeyi içime sindirerek de okuyabilirim. Tadını çıkararak, tıpkı hayatın her anından, büyük keyif aldığım, her sabah başka bir güne uyandığım gibi…

“Güne bezgin, gergin veya kızgın mı başlayacaksın, yoksa mutlu mu? İşte o her sabah bunu hatırlatıyor insanlara. Yaşadıklarımızın aslında kendi seçimlerimiz olduğunu ve birbirlerini sevmeyi öğrenen insanların çoğaldığı toplumlarda savaşın , kavganın, tecavüzün olmayacağını.”

Evet, bu çümleleri okurken - bir tek bunu değil aslında- kitabın başından sonuna içinde yaşayarak okudum SIFIR’ı.

Kendi iç yolculuğumda bana yeni bakış açıları kazandırdı.

Tunç Kılınç’ın kendi yaşamından yola çıkarak kaleme aldığı SIFIR, bir arayışın öyküsü, hayata dair bir yorum. Hız kesmek ve camdan dışarı seyretmek için bir fırsat…

“Hayatı güzelleştirmek istiyorsan dünyanın en tehlikeli şeyini sevmeyi öğrenmelisin, insanı! Buna da kendini sevmekle başlayabilirsin.”

Sıfır hızda

Sevgiyle Kalın

Bu yazı Martı Dergisi'nde yayınlanmıştır 

Devamını Oku »

“İnsan vardır albenisi çoktur, bakmalara doyamazsın. İnsan vardır dövbenisi çoktur, dövmelere doyamazsın.”

Paratoner Barış, tüm dövbenisi olanları kendine mi çekiyor? Daha kaç kişiyi dövme sözü verecek kendine?
Fenerci Ahmet son bir çaba ile Denizfenerindeki ışığı yakabilecek mi?

Yaşam denen şey öyle ince bir çizgi ki! Nerede, hangi dil, din, ırk ve cinsiyette kimin çocuğu olarak, zengin mi fakir mi, sağlam mı sakat mı doğacağımızı bilmiyoruz.

Ancak içimizdeki sevgiyle bize verilenleri daha da iyileştirmek, geliştirmek elimizde.

Yeterki UMUT hiç tükenmesin. "Güneş her sabah yeniden doğar."

“Anlatılan Senin Hikayendir” Cengiz Toraman’nın yazıp yönettiği ve Levent Üzümcü’nün oynadığı müzikli bir gösteri.

Bu gösteri sadece İstanbul’da değil, bir bakmışsınız Yalova, İzmit, Ankara, İzmir’de bir bakmışsınız Adana, Hatay, Aydın, Bodrum’da…


Anlatılan hikaye, bu toprakların hikayesi, hepimizin hikayesi…

Mübadelede sevgilisini Yunanistan’a uğurlamak zorunda kalan Ege'li Mehmet’in hikayesi;

Köyünün doğal güzelliği için altın madenine karşı mücadele eden Çamlık köyündeki köylülerin hikayesi;

Yunanistan ile Türkiye arasında kalan sularda denizcilik yapan Barış'ın hikayesi;

Denizfenerin’in yolunu kaybetmişlere tuttuğu ışığın hikayesi;

Aslında herbirimizin hikayesi farklı gibi gözükse de; soluduğumuz hava, içtiğimiz su, çektiğimiz hasretlik ve tuttuğumuz yas aynı…



Levent Üzümcü’nün yorulmak bilmez enerjisi, muhteşem performansıyla, şarkılarla, türkülerle, danslarla seyrettiğimiz bizim hikayemiz.

İçinde sevgi, vicdan, dostluk, dürüstlük ve kahramanlık barındıran, güldürürken hüzünlendiren, hüzünlendirirken düşündüren…

Umut dolu bir hikaye...

Anlatılan Sizin Hikayeniz.

Bu yazı Martı Dergisi'nde yayınlanmıştır























Devamını Oku »

Palais Royal de Bruxelles

İnternet varsa dünya elinizin altında deniyor ama ben yazılan çizilenin ötesini görmek, anı biriktirmek için gidiyorum.

Gideceğim yeri önceden araştırmak gibi bir huyum var. Haritadan kalacağım oteli ve gezeceğim yerleri işaretleyerek havaalanı ve şehir içi ulaşımı kontrol ederim. Şehrin önemli yapılarının tarihlerini okur hangilerini gezmem gerektiğini planlarım. Müzelerin bazıları için önceden alınması gereken biletler varsa onları internetten alırım. Bildiğin ders çalışır gibi, tabi dersime çalışmadığım bir konu var, o da yemek malesef. O konuda da benimle seyehat edenlere güveniyorum.

Üç gün Brüksel’de kalarak yakın çevreyi gezme şansını yakaladık. Batının Venedik'i Brugge ve diplomasi şehri Lüksemburg ve daha sonra kübik evler gibi ilginç mimarisi ile Roterddam ve ilüzyon müzesi ile bizi şaşırtan Den Hag gezi rotamız oldu.

Çocuklara Brüksel’e gideceğiz dediğimde bana ilk söyledikleri çikolata ve waffle yemek konusunda sınırsız olmak istedikleriydi. Oraya vardığımızda sokakların bile waffle ve çikolata koktuğuna şahit olunca sınırsız yeme hakkını kendime de verdim. Bir müddet sonra alışkanlık yapıyor sanırım, artık sokaktaki koku, dükkandan gelen davet bizi hiç etkilemedi. O ilk gün yediğimiz kadar bir daha hiç yemek istemedik.

Brüksel’e gitmeye karar verdikten sonra yaptığım tüm araştırmalarda Manneken Pis hakkında o kadar çok efsane okudum ki doğrusu onu görmeyi ben de merak ediyordum.

Sabah otelden çıkmadan şehir haritasında işaretlediğim gezilecek yerleri gözden geçirirken dikkatimi çekti Manneken Pis’e göre Jeanneke Pis ile ilgili hiçbirşey bilmiyordum. 

Tabi sağolsun Wikipedia hemen cevap verdi. Bu işeyen minik kız çocuğu 1600’lerden bu yana gelen Manneken Pis efsanelerine inat 1985 den beri fotoğraflar için poz veriyormuş.

Fakat gerçeğini bulmak internetteki kadar kolay olmadı. Adresi haritada bizim kaldığımız otele çok yakın gözüküyor. Yürüme mesafesinde. Otuzdan fazla restauranın olduğu dar sokaklarda dolaşırken çıkmaz sokağın birinde rastladık izine.

Beklediğimden daha sade, duvarın içine doğru yerleştirilmiş önünde de demir parmaklıklar var. Adeta saklanmış gibiydi. Jeanneke Pis’in aksine işeyerek kahraman olan efsanevi Manneken Pis çocuk heykelinin fotoğrafını çekmek için önünde tahminimizden daha uzun bir süre sıra beklememiz gerekti.

Brüksel’in simgesi haline geldiğinden neredeyse geçtiğim her dükkanın önünde onun her boyuttan halini görmüştüm. Bizi en çok şaşırtanı ise Waffel dükkanında dev boyutttaki Manneken Pis idi.

Herçeşit kıyafetle görebilirsiniz onu. Gerçekte de küçük heykelin kıyafet değişim zamanlarını törenle yaparlarmış, bir çok ülkeden özel kıyafet göndermişler, bizlerde olmayan bir gardroba sahip kerata.

Pazar günü sokaklardaki bisikletlileri takip ederek bulduğumuz Brüksel Kraliyet Sarayı Bahçesi (Palais Royal de Bruxelles) bir panayıra ev sahipliği yapıyordu. Müzik, oyun, dans, yemek herşey var. Park alanında çiftlik hayvanlarının bulunduğu bölümde yavru domuzların birbirleri ile oynamalarını seyretmek çocukların ilgisini çekti.

Kraliyet Sarayının hemen yakınında bulunan  Kiliseyi  (St Jacques sur Coudenberg) ziyaretimiz sırasında Belçika Kral’ı ve ailesinin girişteki panoda fotoğraflarını gördüm. Sessiz sedasız tahta geçen Prens Philip, eşi ve birbirinden güzel dört sarışın çocuğuyla birlikte…

Kilise’nin hemen karşı cadesinde bulunan Müzik Enstrümanları Müzesi (Musical Instrument Museum) önüne geldiğimizde bu şehir beni birkez daha şaşırttı.

Beş katlı bu müzede 1200 den fazla müzik aleti bulunuyor. İçeride mini konser alanı, atelyeler ve müzik konulu kütüphane var. 

Katlarda gezinirken müze girişinde aldığımız sesli rehber kulaklıklarla her müzik aletinin tınısını dinleyebilme şansını yakalıyoruz.
Muhteşem şehir manzarasıyla çatı katında bulunan restaurant ise bize bonus oldu.

Bu şehirde dikkatimi çeken birşey Brüksel de çok fazla opera binası var. Bizim otelimizin hemen yakınındaki en eski olanı 1700lü yıllarda inşaa edilmiş, La Monnaie Opera binası. (Theatre Royal de La Monnaie)

İçinde opera ve bale gösterileri dışında sergi alanları ve resim atelyeleri de mevcut. Tüm bunların yanında hafta sonları Opera binasının önündeki meydana bisiklet, kaykay ve scooter tutkunları için platform hazırlanmış, büyük küçük her yaştan insan orada. Bizde keyifle izledik onları.

Pazar günü Brugge’a gitmek için yola çıktığımızda yolları bisikletliler için trafiğe kapattıklarından navigasyonun kafası karıştı ve bizi otobana çıkartmak için epey dolaştırdı. İyiki de öyle olmuş. Koekelberg Tepesi'nde bulunan Sacred Heart Basilikasının (National Basilica of the Sacred Heart in Koekelberg) yeşillikli arazisinden geçme şansımız olmayacaktı. 1905 yılında Çok geniş bir arazi üzerine kurulan Basilika‘nın bahçesi Brüksel’i en iyi panaromik olarak seyredebileceğiniz yerlerden biri.

Brüksel deyince elbette akla gelen yiyeceklerde var; balık, midye, bira, patates kızartması, wafale ve çikolata gibi… 

Foodsquare Grand Place da lezzetli yemeklerin, restaurantların olduğu meydan da Chocolates Factory’de lezzetli çikolataların tadına bakabilir ve birbirinden ünlü markaların olduğu  Galeries Royales St. Hubert Pasajı’nda alışveriş yapabilirsiniz.

Yada Cumartesileri kurulan halk pazarından çilek, böğürtlen, yabanmersini gibi meyveler, tahta oyuncaklar ve Brüksel danteli mini örtüler alabilirsiniz. Her tezgahta el emeği yapılan yerel lezzetlerin tadına bakmak da cabası...

Bazen yaptığım planı bozup yakaladığım anı değerlendiririm, bunu kız kardeşimden öğrendim. Onun her an yapılacak B planı, olmadı C planı vardır. Hiç olmadı E planı der. E planı eve dönüş.

Neyse ki E planına kalmadan yapılacak alternatifler bulduk. 

Devamını Oku »

“Hayır olmaz. Gece 12.00 de bunları yemeği aklından bile geçirme… 

Şimdi küçük boy domatesi al rendele, yoğurt ile karıştır biraz tuz biraz nane. Afiyet olsun.”

İyi de bu durumda ben hala açım!

Bu benim iç sesim, o kadar çok yerden bilgi geldi ki neyi yemeli neyi yememeli? Neyin içine neyi katmalı? Saat kaçta yemeli? … meli… malı …. meli … malı … 

Artık iç sesim ve ben ayrı ayrı yerlere çekiştiriyoruz beni. 

Niyeyse sürekli canım yasak olanı çekiyor. Birde gizlice yiyorum ama kimden gizliyorsam?

Alışverişler adeta kimya dersine döndü. Önce E’ler vardı.  E311 E102 E120 gibi maddelerin zararlı olduğu; E125, E200, E250 gibi maddelerin şüpheli olduğu bilgisi hızla yayıldı.

Uzun bir süre bu E’leri kovaladım. Sonra bir gün baktım artık E’ler yok, uzun uzun açıklamalar var. Ancak kimya dersine devam, kim bunlar?

Emülgatör, soya lesitini, askorbik asit, asitliği düzenleyici, asit esterleri, polisorbatlar, laktik asit, kabartıcılar sodium bikarbonat….

Derken, benim almaya çalıştığım masum bir çikolatalı bisküvi mi? yoksa zehir mi?

Elimde çikolatalı bisküvi düşünüyorum, vicdanımla başbaşayım sanırım kendimi zehirlemek üzereyim.

Markette reyonda dizili elmaların hepsi bir boyda pırıl pırıl, sanırsınız Cadı'nın Pamuk Prenses’e verdiği elmalar bunlar.

Ya sarımsaklar, küçük bir file sarımsak aldım elime birde ne göreyim Çin malı. Camımın önündeki saksıya eksem çıkar sarımsak biz niye ithal ediyoruz? Kızıyorum kendime,  evde kalan sarımsakları birer ikişer ekiyorum cam önü saksıma.

Sürekli kafamın içinde sorguluyorum. Mis gibi Anamur muzumuz var, Alanya muzumuz var. Niye saman gibi olan o kocaman Çikita muzları daha ucuz marketlerde?

Ben gündüz televizyon açmıyorum diye annem ve eşimin annesi Sabah programlarından izledikleri yeni bilgileri, doktorların tavsiyelerini bana aktarmaya başladılar. Her ne kadar dinlemesemde bir müddet sonra o bilgilerin bilinç altında yer etmeye başladığını farkettim.

Tamam öğrenmenin yaşı yok kabul. Hergün yeni yeni şeyler öğrenmek de güzel. Ancak uygulamaya gelince sıkıntı yaşamaya başlıyorum. Beynimin bir yerine not alınmış bir kere

“Etin yanında C vitamini sebze olmalı karbonhidrat olmaz.”  Önden bir tarhana çorbası içemedim. Etin yanında makarna yiyemedim.

“Yoğurt etin yanında yendiğinde etin demir salınımını engeller” miş. Ah İskender bu sana yapılır mı?

“Akşam 07.00 den sonra yemek yemeyin mide dinlensin” deniyor. Gece 12.00 ye kadar oturuyorsam ve bilgisayarda çalışmam gerekiyorsa midemden gelen sesler bana eşlik ediyor. Gözümün önünde tereyağlı kızarmış ekmekler resmi geçitte.

“Yemekten hemen sonra yenen meyveler şekere dönermiş” diye diye akşamları yediğimiz meyveninde tadı kalmadı.

Ekmek makinesi aldık artık ekmeğimizi evde yapacağız. İyi güzel de un, ya un ne olacak? O da sağlıklı olmalı, kepekli, tahıllı falan. O da yetmedi mayalanması için koyduğun bir tatlı kaşığı şeker bile doğal olmalı. Yumurta? Yumurtayı nereden alıyoruz? Bakalım o serbest gezen tavuğun yumurtası mı yoksa tutsak olanının mı?

Yaşasın arama motorları, gözünü seveyim. Hemen araştırıldı doğal besinler satan firmalar bulundu, internetten siparişler verildi. İçimde hala şüphe var acaba o gelen sebzeler organik tarım mı? ilaçsız tarım mı? tohumların genleriyle oynanmış mı? oynanmamış mı? Niye babamın arka bahçesine ektiği salyangozların delik deşik ettiği pazılar gibi pazılar gelmiyor oralardan? Niye annemin saksıya ektiği cılız maydanozlar gibi maydanozlar gelmiyor oralardan? Bu şüphe kemiriyor beni.

Sanırım iç sesim ve ben ilk defa aynı fikirdeyiz "Artık Yeter"

Yediğimiz sebze ve meyvenin sentetik mi, hormonlu mu yoksa organik mi olduğunu sorgulamaktan sıkıldım.

Alışverişte her pakedin arkasını okuyarak ve katkı maddelerinin zararlı mı yoksa zararsız mı olduğunu çözmeye çalışmaktan sıkıldım.

Reklamlarda özendirilen yiyeceklerin çok sıklıkla tüketildiğinde çocuklara zarar vereceği konusunda ikna etmeye çalışmaktan sıkıldım.

Ben hala kendimle mücadele veriyorum yemeli mi yememeli mi? İşte bütün mesele bu.

Bu yazı Martı Dergisi'nde yayınlanmıştır. 


Not: Yazıyı ilk okuttuğum kişi benden 3 kat daha yaratıcı 5 kat daha çılgın  insan, bu fotoğrafların tasarlanmasındaki yaratıcı fikirleri  için  sevgili kardeşime ve fotoğrafların tamda istediğim gibi olması için uğraşan, her defasında yeniden çek dediğimde bana sabır gösteren oğluma  sonsuz teşekkürler. 

Devamını Oku »

Bir sahne düşünün, evinde yere çömelmiş yerleri silen biri, bir türkü tutturmuş tatlı tatlı, temizlik yapıyor telaşlı…

Eve arkadaşı gelir, birlikte hem sohbet ederler hemde örgü örerler. Buraya kadar tamam garip bir şey yok değil mi?

Bir sonraki sahne, fileli tişörtler, uzun paçalı iç çamaşırları, çoraplarında jartiyerler loş ışıkta, sandalyelerle dans eden erkekler… Niye şaşırdınız ki ?

Her iki sahneninde kahramanları erkekler.



Mimikler, tavırlar o kadar komik duruyor ki. Alışmamışız pala bıyıklı, göbekli adamların bu tarz davranışlarına.

Düşünsenize, yol kenarında durup elinde tesbih sallayarak bekleşen bir kadın gurubunun olduğunu. Önlerinden geçen delikanlılara rahat vermiyorlar. Nezarethanede olan karısını ziyarate gelen adamı, görevli kadın polisler taciz ediyor.

İş yerinde kadın patronun odasında patronla yalnız kalan adamın tacize uğrarken ki durumu… Karısından dayak yiyen adamın dramı…

Pala bıyıklarını süpürge etmiş, hayatlarını kadınlarına ve çocuklarına adamış erkekler. Evin içinde her an kadınların hizmetine amade bekler… Karısından gördüğü şiddete rağmen sevgisinden hiç eksiltmeyen saf, namuslu ev erkekleri…

“Karım o benim, sever de döverde…”

Komik değil mi? Trajikomik…

İlk anda sahnede seyrederken bende kahkahalarımı tutamadım. Ne zamanki o ilk etki geçti bir sonraki sahneye geçerken kararan ortamla beraber benimde içim karardı. Nefesim daraldı. Gerçek dünya ile başbaşayım… 

Binbir kare geçti gözümün önünden. Üçüncü sayfa haberleri manşet manşet resmi geçitteler. Bunu tam tersine çevirdiğimizde nasıl oluyorda bu kadar gülebiliyoruz, bize komik geliyor kabullenemiyoruz. Gerçek dışı bir o kadar da gerçek.

Evet gerçekler acıtıyor. Şaka yolluda olsa tersine çevirdiğimizde nasıl gerçek üstü, komik gelebiliyor bize aslında acı veren gerçekler.

Orhan Kemal’in 1968 yılında yazdığı romanı Tersine Dünya ile insanların rollerini ters yüz ederek, kadınlar ve erkeklerin bu dünyada üzerlerine bir etiket gibi yapışmış, taşlaşmış kalıplarını sermiş gözler önüne.

1986 da Mustafa Gültekin tarafından tiyatroya uyarlanan “Tersine Dünya” Devlet Tiyatroları oyuncularının performansıyla bu yıl yeniden sahnede.

İzlerken güldüren, güldürürken düşündüren bir oyun. Sahne, kostümler, müzik, danslar ve oyuncular harika.

Usta yazar Orhan Kemal dikkatle özenle, evirmiş çevirmiş ince ince işlemiş. Belli ki bu konu hakkında farkındalık oluşturmakmış dileği.

Kimimiz güldük geçtik, kimimiz için için kinlendik, hırslandık. 

Kimimiz ne zaman değişir bu düzen diye hayıflandık. Hatta aramızda eyleme geçenler bile oldu. Gözlerden kaçmayan tek gerçek , hepbirlikte kadın ve erkek olarak bu durumu düzeltebileceğimiz.

Birlikte, elele…

Ve şimdi değişim zamanı…


Bu yazı Martı Dergisi'nde yayınlanmıştır. 

Devamını Oku »

Sersem Kocanın Kurnaz Karısı

Tek bir oyun beni, tarihin tozlu raflarından aldığım kitapların sayfalarında yaprak yaprak dolaştırdı.

Sadece ismini bildiklerim, ismini bilip ne iş yaptığını bildiklerim ve adını ilk kez duyduklarım. Hepsi ama hepsi bu oyunda toplanmış. Hepsi de döneminin değerli insanları ve Türk Tiyatrosuna emeği geçmiş oyuncular, yazarlar, çevirmenler, tiyatro severler…
Tek bir oyun “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” 

Ahmet Vefik Paşa

Haldun Taner’in 1969 da yazdığı bu oyun, Fransız yazarı Molière’in George Dandin adlı ünlü eserini sahneleyen Tomas Fasulyeciyan Tiyatro Grubu’nun, çektikleri sıkıntıları, Bursa’da valilik yapan gerçek bir tiyatro aşığı Ahmet Vefik Paşa’nın desteği ile ayakta kalmaya çalışmaları ve tiyatroyu halka sevdirmeleri konu ediliyor.

Sahnede kimler yok ki Tomas Fasulyeciyan, Ahmed Fehim, Virjinya Zagakyan, Küçük İsmail, Hıranuş, Holas, Satenik, Vizental Efendi, Şebrenk Bacı ve Ahmet Vefik Paşa …

Kuşkusuz tiyatronun bugünlere gelmesinde onların, ve sonrasında bu bayrağı devir alan çocuklarının, torunlarının emeği çok büyük.

Tiyatro aşığı Ahmet Vefik Paşa, Bursa da kurduğu Osmanlı’nın Anadolu’daki ilk tiyatrosu, (1879) “Temâşâhâne-i Osmânî” ile Molière’den çevirdiği 30 dan fazla oyunun da 3 yıl boyunca burada sahnelenmesine ön ayak oluyor. Provaları bizzat seyrederek oyunlara katkıda bulunur.

Tanzimat döneminde batılılaşmaya çalışan toplumdaki değişimlerin geleneksel değerlerle çatışması beklenen birşeydir. Ancak kaçınılmaz son ise yeterince anlaşılamayan Paşa'nın sürgün edilmesi, tiyatronun kapısına kilit vurulması…

Haldun Taner

Temâşâhâne-i Osmânî ile ilgili bilgiyi Bursa Devlet Tiyatrosu’nun internet sitesinde okuyunca hüzünlendim. Bu tiyatro binasının 1916 yılında bir kış günü çatısı çökmüş, 1918 yılında geriye kalanlar sökülmüş ve 1923 yılında ise arsanın sinema olması planlansa da 1939 yılında satılmış. Daha sonra da buraya Ziraat bankası yapılmış.

Devlet Tiyatroları Doğumunun 100. Yılında Haldun Taner’i bu oyunla anmak istemiş. Bu vesileyle Türk Tiyatrosuna emeği geçen değerli sanatçıları yeni nesile tanıtmış, benimde rafların tozunu alarak, bu satırları biraraya getirmeme yardımcı oldular..

Sevgiyle, saygıyla anıyorum…

Devamını Oku »

İlginç, sıra dışı görünümlü objeleri severim, özellikle mimari alanda olanları daha heyecan verici gözükürler. Devasa boyutta yer çekimine aykırı gibi görünen bir çok bina gördüm Rotterdam’da.

Bayram rotamız toplamda 1500 km sürdü ve bazen aynı günde iki ayrı şehre uğradığımız oldu.   (Bayram rotamız ; Amsterdam- Brüksel- Lüksenburg-  Brugge – Rotterdam – Den Haag – Zaanse Schans)  
Bu gezi sırasında Rotterdam ve Den Haag için aynı günü planlamıştım ve akşamına Zaanse  Schans da otelimize varacaktık. Zamanı iyi kullanmak açısından ve gece yollarda süprizlerle karşılaşmayalım diye Rotterdam‘da gezilecek iki nokta seçip sonra yola devam etmeye karar vermiştik. Ama planlananın ötesinde çok daha fazla görülmeye değer yer olduğunu görmek beni heyecanlandırdı.

Rotterdam da Kruisplein meydanında bulunan Küp Evler (Kijk-Kubus) en çok ilgimizi çekenleri idi.

Mimar Piet Blom’un yaptığı bu 45 derece eğik duran küplerin içindeki yaşamı çok merak ediyorum doğrusu. Apartman dairesi olan bu yaşam alanlarının içini gezmemiz mümkün olmadı malesef.

Dairelerden birinin camına yapıştırılan kiralık yazısı birden bende yeşil ışık yaktıysa da, önceden randevu almayışımız ve 2 saat içinde şehirden ayrılacak olmamız küp dairelerin sadece dışını görmekle yetinmemiz gerektiğinin habercisiydi.

Rotterdam şehri II Dünya savaşı sırasında bonbalanmış. Harabe haldeki bu şehri 1950’den 1970’e kadar yeniden inşaa etmişler.

Rotterdam’da bir diğer görmeyi istediğim yer Erasmus köprüsüydü. Ben van Berkel tarafından tasarlanmış bu köprü şehrin kuzey ve güney yakalarını birbirine bağlıyor. Kübik evlerden çıkarak Erasmus köprüsünün üstünden nehrin karşı tarafına geçtik. Bir çok yüksek ama bir o kadar da ilginç şekilli binaların bulunduğu bir yer. Köprüden geri dönerken sanki çölün ortasında bulunan vaha gibi parlayan Noordereiland adasını gördük.

Nieuwe Maas Nehri üzerinde bulunan Noordereiland yeşil alanları, sıra sıra kırmızı kiremitli evleri ile tarihi dokusunu korumaya devam ediyor. II Dünya savaşı sırasında bombalanan binaların yerine benzerlerini yaparak bu adanın tarihi dokusunu korumayı başarmışlar.

Rotterdam’a gelmişken birde şehri tepeden görelim derseniz Euromast kulesi tam da size göre. 

Hugh Maskant tarafından tasarlanan Euromast kulesi 1960 yılında Rotterdam’ın en yüksek binası olarak inşaa edilmiş. Rotterdam da giderek artan yüksek binalar 1970 yılına kuleye ilave seyir terası konmasına sebep olmuş. Halen Roterdam’ın en yüksek binası konumunda.

Hollanda’nın Amsterdam’dan sonraki en büyük şehri (nüfus olarak) Rotterdam benim için görsel bir şölen gibiydi. Bu kadar çabuk gitmek zorunda olmasak  heralde oradan günlerce ayrılmazdım.

Devamını Oku »

“Bırak evi bok götürsün!” dedi. Ben söz dinleyen biriyim, bıraktım gitti.

Çarşafların ütüsüz serilmeyeceği, havluların ve iç çamaşırların ütülenmesi bilgisini de, üzerime yapışan köle etiketinide bir kenara bıraktım. Bu gazla greve bile gidebilirim.

Kadınlığın hallerini düşündüren yazar Mine Söğüt her köşe yazısında beni biraz daha derinlere götürüyor. Düşünmenin ötesinde eyleme geçme isteği uyandırıyor.

Mine Söğüt’ün kaleminden “Deli Kadın Hikayeleri”, köşe yazıları kadar düşündürürken gülümseten cinsten değil ne yazıkki. Daha derin, daha da derin içine çekiyor, düşündürüyor, üzüyor, yaralara tuz basıyor.

İlk okuduğum hikaye iki tokat patlattı, uykum kaçtı.

Ben kitaplarımı ya akşam yatarken yada gün içerisinde bekleme eylemi içindeyken okurum. Bazı kitaplar vardır kalabalığın içinde bile rahatlıkla okunur. Onlar benim yolculuk kitaplarımdır. Çantamda dolaşırlar, şehir içi, şehir dışı, ülke dışı…

Bazı kitaplar vardır okuması keyiflidir ama her an elimden bırakabilirim, onlar bekleme kitaplarımdır. Doktor sırası beklerim, çocukların aktivitesinin bitmesini beklerim, okuldan gelmelerini beklerim.

“Deli Kadın Hikayeleri”ni kendi hayatımda hiçbir katagoride sınıflandıramadım. Okurken ağlamam gerekebilir mesela, bağırmam da gerekebilir. Kitabı fırlatıp bu düzene bir küfür patlatasım gelebilir. Sonra oturup bir daha, bir daha ama bir daha okurum. Çünkü rahatım kaçtı birkere… Korunaklı kabuğumdan başımı çıkarıp gerçek dünya ile yüzleştim birkere… Gerçekler canımı yaktı.

“Deli Kadın Hikayeleri” ile tanıştım. Ama nasıl tanışmak … Her bir hikaye birbirinden gerçek, birbirinden etkili. Günümüzün hikayeleri, geçmişin hikayeleri, hiçbirşey yapmadan devam edersek geleceğin hikayeleri de olmaya devam edecek.

Belki de yazılanlardan birinin bile gerçek olma olasılığını düşünmek beni korkuttu. Üzdü, hemde çok üzdü… Ben böyle düşünürken Mine Söğüt ile yapılan röportajlardan biri gözüme çarptı. Cevap hazır…

-Soru ; Sizin için yapılan gerçeküstücü yazar tanımına katılıyor musunuz?

-M. Söğüt ; Ben son derece gerçekçi yazarım. Tam tersine belki can sıkıcı gerçekçiliğe sahip bile olabilirim. Tamam hepsi masallar, efsaneler ama onların masal, efsane ve inanç olduğunun altı çizilerek yer alıyor üç kitabımda da. Ve bütün bunların gerçek hayatlar, gerçek karakterler, dokunabileceğiniz, kafanızı çevirirseniz yanınızda görebileceğiniz kadar tanıdık insanların hikayeleri ve üstümde bıraktıkları etkilerden yararlanarak yazılıyor. Kanatlı, ayakları yere basmayan şeyler değil. 
Hepsi tam tersine gerçekçi romanlar. (Mine Söğüt ile Röportaj Radikal gazetesi 15/5/2007)

Evet gerçekçi hikayeler, gerçek romanlar. Hemde can acıtan cinsten.

Kitapdaşım Didem Pektok der ki “Deli Kadın Hikayeleri'ni okuyacak hiçbir kadın eski aklı ile kalmayacak”

Değişime hazır mısınız?

Bu yazı Martı Dergisi'nde yayınlanmıştır. 

Devamını Oku »

İlizyon, çocukluğumdan beri beni büyüleyen bir kelimedir. Merak uyandırır, düşündürür. Hatta öyle düşündürür ki körükörüne inanmak yerine işin mantığını aratır.

M.C. Escher (Maurits Cornelis Escher) grafiker, matematik ve simetri üzerine yaptığı çalışmalar sonucunda 2 boyutlu ve 3 boyutlu ögeleri aynı anda içeren birçok çalışmaları ve çizimleriyle ünlü.

Hiç duymadığınız bir isim olabilir. Kısa zamana kadar benim içinde öyleydi. Hayat bu tesadüflerle dolu. Bayram rotamıza Den Haag (Lahey) de bulunan Escher in Het Paleis müzesini de ekledim. Birkaç yüz km daha yol yapmamız gerekti ama değdi doğrusu.

 (Bayram rotamız ; Amsterdam- Brüksel- Lüksenburg- Brugge – Rotterdam – Den Haag – Zaanse Schans)

Tarifi mümkün olmayan görsel bir yolculuk

2002 yılından itibaren müze vakfı Esceher’in eserlerini bir arada sergilemeye karar veriyor. Köşkün her odasında bulunan ilginç ayrıntılar var.  Mesela her odanın avizesi devasa boyutta gitar, vazo, dünya, şapka vb… Yada odaya girdiğinizde aynalar aracılığıyla odanın diğer bölümlerini de görüyorsunuz.

Her o da bir başka süpriz. Fazla kafa yormak istemeyenler için “Aslında hepsi göz aldatmacası” deyip çıkılabilir. Her birinde üzerinde düşünülmesi gereken ayrıntılar gizli.

Karşınızda duran resme uzaktan baktığınızda yanyana duran üç tane benzer binanın ön cephesini görebilirsiniz. Biraz sola kayarak bakın binaların yan yüzleri de gözükmeye başladı. Biraz yaklaşın artık binaların yan iç cephelerini görüyorsunuz. Bunun nasıl yapıldığını keşfetmek için dibine girip incelemek gerekiyor ama arkada meraklı bir gurup hemen beklemeye başlayınca diğer resme geçiyorsunuz.

Benim en sevdiğim oda, mercek şakası. Aklı tırmalayan soru; aynı boyda iki insanın aynı mekanda durup nasıl oluyorda birinin devasa diğerinin küçük gözüküyor olmasıydı. Ama fotoğraflar çekilirken biz çok eğlendik.

Sonraki oda da aynalı küreyi al eline, odanın her bir köşesinde saklanmış arkadaşlarınla özçekim yap. 

Den Haag’a kadar gelmişken bu kadarla kalmayalım diyorsanız

Hollanda’nın tamamını birkaç adımda keşfetmek isteyenler -hemde tepeden bakarak- Minyatür Hollanda var. ( Madurodam )

Ya da karikatüre meraklıysanız. Dick Matena’nın 200 den fazla orjinal çizimlerinin ve kitaplarının sergilendiği Museum Meermanno var.

Kraliyet sanat müzesi Mauritshuis ve Hollanda miras alanında korunan Binnenhof bölgesi var. 13. yy. Gotik tarzda inşaa edilen binalar bugün parlamento binası olarak kullanılıyor. İçlerini görmeyi isterdim doğrusu.

Keyifli bir gezi ve keşif oldu bizim için. Merak bütün kapıları aralar.

Devamını Oku »