30 Ağustos

Zafer Bayramı, 1922 yılında 26 Ağustos’ta başlayıp, 30 Ağustos’ta Dumlupınar’da Mustafa Kemal’in başkumandanlığında zaferle sonuçlanan Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ni (Büyük Taarruz) anmak için kutlanan bayramdır.

Tarihi detaylar ise İlker Başbuğ’un “20.Yüzyılın En Büyük Lideri Mustafa Kemal" adlı kitaptan;

Büyük Taarruz 26 Ağustos 1922 günü, Türk topçularının saat 04.30’da açtıkları ateşle başladı. O gün akşama kadar bazı önemli mevziler ele geçirilmiş, ertesi gün ise Yunan cephesinde ilk gedik açılmıştı. 28 Ağustos’ta Eskişehir-Balmahmut yöresindeki Yunan kuvvetlerine karşı harakete geçirilerek onların İzmir’e doğru çekilmeleri önlenmiş, ertesi gün de Dumlupınar yolu tutulmuştu.

“Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir İleri” 

30 Ağustos’ta etrafı sarılmış olan 5 Yunan tümenine son darbenin indirilmesine girişilmişti. Büyük kayıplara uğrayan Yunanlılar panik halinde kaçışmaya başlamışlardı.
Kaçan Yunan birliklerinin daha gerilerde toplanıp yeniden bir güç oluşturmalarını önlemek isteyen Mustafa Kemal Paşa, 1 Eylül’de Türk ordusuna düşmanı hiç durmadan Akdeniz’e kadar kovalamalarını emretti. “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir İleri”

9 Eylül’de İzmir kurtarıldı. Afyon-İzmir arasındaki yaklaşık 400 kilometrelik yol, topu topu 15 günde alınmıştır.

Mustafa Kemal Paşa 4 Ekim 1922’de yapmış olduğu konuşmada, Büyük Taarruz ve Büyük Zafer hakkında şunları söyledi :

“Bu senenin ortalarında ordumuz düşman ordusunu yenmek ve bozguna uğratmak için gereken kuvvet ve kudreti kazanmış bulunuyordu. Askeri kuvvetlerimizi kullanmadan önce kan dökmeye neden olmaksızın meseleyi arabuluculukla çözmek için girişimde bulunmak da ayrıca bir görev idi. 

Londra’ya kadar gönderdiğimiz Fethi Bey’in Londra’da kabul şekli ve özellikle o günlerde Mösyö Lloyd George’un parlamento kürsüsünde verdiği nutuk gösteriyordu ki, bütün bu girişimlerimiz ters bir anlamda kabul edilmiştir.

Zannettiler ki ordumuz zayıftır. Zannettiler ki, meclisimiz ve hükümetimiz zayıftır ve ümitsizdir.

Milli amaçlarımızın elde edilmesi, ancak askeri harekat ile olabilecektir. Başka incelemeye, başka yoruma yer yoktur.”

Zafer Bayramı 

İşgal birliklerinin ülke sınırlarını terketmesi daha sonra gerçekleşse de, 30 Ağustos sembolik olarak ülke topraklarının geri alındığı günü temsil eder.

Zafer Bayramı, ilk defa 30 Ağustos 1923 günü Afyonkarahisar, Denizli, Kahramanmaraş, Ankara ve İzmir’de kutlanmıştır.

Resmî olarak Zafer Bayramı ilân edilmesi 1935 yılının Mayıs ayında olmuştur.