Çanakkale ve Şehitlikler
 |
Her bir metrekaresi yüzlerce, binlerce şehit kanıyla yıkanmış bu toprakların. Yapılan şehitlikler, yazılan kitaplar, dikilen anıtlar, anlatılan destansı hikayeler az kalır yaşanan gerçeklerin yanında.
"Orada, uçan kuşun, ağacın, toprağın, mavi denizin, ölmek istemeyen binlerce gencin hikayesi vardı.
Şimdi orada bize, gelincik tarlaları ile süslenmiş topraklarda, derin bir sessizlik, birkaç mezar taşı
Ve derin bir hüzün kaldı..."
Gelibolu Savaş müzesinin kurucusu Onur Akman’ın dediği gibi “derin bir hüzün kaldı.”
Biz gezimize Gelibolu‘dan başladık. Daha sonra Şehitlikler bölgesinde yerli yabancı tüm şehitlikleri ziyaret ettik. Her yeri tüm detayları ile gezmek için iki gün ayırmanızı tavsiye ederim.
Şimdi orada bize, gelincik tarlaları ile süslenmiş topraklarda, derin bir sessizlik, birkaç mezar taşı
Ve derin bir hüzün kaldı..."
Gelibolu Savaş müzesinin kurucusu Onur Akman’ın dediği gibi “derin bir hüzün kaldı.”
Biz gezimize Gelibolu‘dan başladık. Daha sonra Şehitlikler bölgesinde yerli yabancı tüm şehitlikleri ziyaret ettik. Her yeri tüm detayları ile gezmek için iki gün ayırmanızı tavsiye ederim.
Gelibolu Savaş Müzesi
Tarihin gizli kalmış anıları ortak zaman ve mekanda, bu müzede buluşmuşlar sanki… Delikli mataralar, birbirinin içine girmiş mermiler, konserve kutuları, mektuplar ve mayınlar savaşın izleri her yerde bize tanıklık ediyor. Onur Akmanlar‘ın kurduğu Gelibolu Savaş Müzesi web sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.
Piri Reis Müzesi
Kore Kahramanları Caddesinin sonunda, Gelibolu kalesinin içinde yeralan Piri Reis Müzesini gezebilirsiniz. Piri Reisi’n kullandığı araç gereçler, döneme ait tablolar, gemi maketleri, çizdiği haritarların bazıları burada sergileniyor.
Piri Reis 1513 yılında Gelibolu şehrindeyken çizmiş haritalarını. Yaşadığı yüzyılda ki koşullar göz önüne alındığında çağın çok üstünde çizilen bir haritadır Piri Reis’in haritaları. Bugün bile hayranlık uyandırmaya devam eden bu haritanın önemi hala anlaşılmaya çalışılıyor.
Namık Kemal Mezarı (1840-1888)
Birçok oyun, roman, eleştiri ve tarihi kitaplar yazan Vatan şairimiz Namık Kemal “Vatan Yahut Silistre” eserini Gelibolu’da yazmış. 2 Aralık 1888 yılında Sakız adasında ölmüş ve vasiyeti üzerine Bolayır’da ki Gazi Süleyman Paşa Türbesinin yanına gömülmüş.
Gelibolu’dan sonra Şehitlikler bölgesine geliyoruz. İlk ziyaretimizi Akbaş Şehitliğine yapıyoruz.
Akbaş Şehitliği
Çanakkale savaşında çok önemli bir yere sahip olan Akbaş tam olarak bir hastane kompleksi
durumundaymış. Burada Ağır Mecruhim Hastanesi, Emraz-ı Adiye Hastanesi ve Ağır Mecruhim nakliyat Hastanesi olmak üzere farklı fonksiyonları icra eden üniteleri bünyesinde barındırmış.
Akbaş’ta kurulu hastanelerde, cephedeki çarpışmalarda yaralanarak tedavileri esnasında şehit olan 1.213 askerin anısına yapılmış Akbaş Şehitliği. 459 şehidin adı dik taşlarda yazılı. 754 şehidin adı ise rölyefin her iki yanında duvarda…
Akbaş şehitliği 2013 yılında Çanakkale Valiliği ile yapılan protokol gereği OPET tarafından “Tarihe Saygı Projesi” kapsamında yenilenmiş ve bugünkü görünümüne kavuşturulmuş.
Akbaş Şehitliğinin yan tarafında bulunan barış anıtı; Türk Askerinin savaştaki amansız mücadelesi sırasında, savaşan diğer milletlerin askerleri ile barış ve dostluk hatıralarını günümüze ulaştırmak ve Türk askerinin şevkatini simgelemek için yapılan tarih adına derslerle dolu bir savaşın barış anıtı.
Mehmetçiğe Saygı Anıtı
Albayrak sırtının güney ucunda bulunan heykel muharebeler sırasında yaralanan Avusturalyalı bir subayı kendi siperine taşıyan bir Türk Askerini canlandırmak için yapılmış. Bu gurur verici hikayenin tamamını Turgut Özakman’ın Diriliş Çanakkele 1915 kitabından okuyabilirsiniz (sayfa 309)
Avustralya Şehitliği / Lone Pine Anıtı
Kanlı sırt bölgesinde bulunan mezarlıkta büyük çoğunluğu Avustralyalı 1167 asker yatıyormuş. Çanakkale Muharabelerine Anzak Kolordusunda katılmış kara ve denizde ölen 4936 askerin anısına saygı için bu anıt yapılmış.
Sahilde Kore Kahramanları Caddesi üzerinde bulunan müzede 7000 den fazla eşya sergileniyor.
Piri Reis Müzesi
Kore Kahramanları Caddesinin sonunda, Gelibolu kalesinin içinde yeralan Piri Reis Müzesini gezebilirsiniz. Piri Reisi’n kullandığı araç gereçler, döneme ait tablolar, gemi maketleri, çizdiği haritarların bazıları burada sergileniyor.
Piri Reis 1513 yılında Gelibolu şehrindeyken çizmiş haritalarını. Yaşadığı yüzyılda ki koşullar göz önüne alındığında çağın çok üstünde çizilen bir haritadır Piri Reis’in haritaları. Bugün bile hayranlık uyandırmaya devam eden bu haritanın önemi hala anlaşılmaya çalışılıyor.
Namık Kemal Mezarı (1840-1888)
Birçok oyun, roman, eleştiri ve tarihi kitaplar yazan Vatan şairimiz Namık Kemal “Vatan Yahut Silistre” eserini Gelibolu’da yazmış. 2 Aralık 1888 yılında Sakız adasında ölmüş ve vasiyeti üzerine Bolayır’da ki Gazi Süleyman Paşa Türbesinin yanına gömülmüş.
Gelibolu’dan sonra Şehitlikler bölgesine geliyoruz. İlk ziyaretimizi Akbaş Şehitliğine yapıyoruz.
Akbaş Şehitliği
Çanakkale savaşında çok önemli bir yere sahip olan Akbaş tam olarak bir hastane kompleksi
Akbaş’ta kurulu hastanelerde, cephedeki çarpışmalarda yaralanarak tedavileri esnasında şehit olan 1.213 askerin anısına yapılmış Akbaş Şehitliği. 459 şehidin adı dik taşlarda yazılı. 754 şehidin adı ise rölyefin her iki yanında duvarda…
Akbaş şehitliği 2013 yılında Çanakkale Valiliği ile yapılan protokol gereği OPET tarafından “Tarihe Saygı Projesi” kapsamında yenilenmiş ve bugünkü görünümüne kavuşturulmuş.
 |
| Barış Anıtı |
Akbaş Şehitliğinin yan tarafında bulunan barış anıtı; Türk Askerinin savaştaki amansız mücadelesi sırasında, savaşan diğer milletlerin askerleri ile barış ve dostluk hatıralarını günümüze ulaştırmak ve Türk askerinin şevkatini simgelemek için yapılan tarih adına derslerle dolu bir savaşın barış anıtı.
Mehmetçiğe Saygı Anıtı
Albayrak sırtının güney ucunda bulunan heykel muharebeler sırasında yaralanan Avusturalyalı bir subayı kendi siperine taşıyan bir Türk Askerini canlandırmak için yapılmış. Bu gurur verici hikayenin tamamını Turgut Özakman’ın Diriliş Çanakkele 1915 kitabından okuyabilirsiniz (sayfa 309)
 |
| Avustralya Şehitliği |
Avustralya Şehitliği / Lone Pine Anıtı
Kanlı sırt bölgesinde bulunan mezarlıkta büyük çoğunluğu Avustralyalı 1167 asker yatıyormuş. Çanakkale Muharabelerine Anzak Kolordusunda katılmış kara ve denizde ölen 4936 askerin anısına saygı için bu anıt yapılmış.
57. Alay Şehitliği
57 Alay Şehitliğinde 3000 Türk askerinin 1.800'ü burada şehit verilmiş ve Mustafa Kemal’in burada 57. Alay’a ünlü emri olan “Ben size taarruz emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar hakim olabilir” emrini vermiş.
Bu Alay, erinden komutanına son askeri şehit düşene kadar burada düşmala savaşmış. Hatta savaş sonrasında tören düzenlendiğinde kahramanlık madalyasını alacak kimse olmadığı için madalyaları 57. Alay’ın sancağına takmışlar.
 |
| 57. Alay Şehitliği |
Mustafa Kemal’in Saatinin Parçalandığı Yer ve Atatürk Zafer Anıtı
Anafartalar Gurup Komutanı Albay Mustafa Kemal 10 Ağustos 1915 günü Congbayır’ında taarruz emir verdikten kısa bir sure sonra harekatı tepe üzerinde izlerken bir şarapnel parçası göğsünün sağ tarafına isabet eder. Bu yer Conkbayır’ında Zafer Anıtı’nın önünde 4 mermer top güllesi ile işaretlenmiş.
Çanakkale Şehitler Abidesi
Çanakkale’de kahramanlık destanları yaratmış olan aziz şehitler adına yapılan Çanakkale Şehitler Abidesi, Türk’ün tükenmezliğinin simgezi, birlik ve beraberliğinin kanıtıdır.
Yükesekliği 41,7 metre olan anıtın neden bu boyda yapıldığının gerekçesi ise; Bir gün Atatürk'ün yakın arkadaşı olan gazeteci Ruşen Eşref Bey, Atatürk'e "Paşam Gelibolu yarımadasına bir şehitler abidesi yapalım sizce boyu ne kadar olsun der" Atatürk ise "siz oraya 40 metre boyunda bir anıt dikseniz bile ŞEHİTLERİMİZİN hakkını ödeyemeyiz" der.
Bunun üzerine Çanakkale Şehitler Abidesi Atatürk'ün öyle betimlediği için 40 metrelik bir anıt dikilmesine karar verilir daha sonra yine de hakkını ödeyemezsiniz dediği için de üstüne Atatürk'ün boyu olan 1,70 de eklerler ve Çanakkale Şehitler Abidesinin boyu 41,7m. olur.
Kilitbahir'den motorla karşıya Çanakkale merkeze geçtik. İlk görülecek yerler Deniz Müzesi içerisinde ki alanda Çimenlik Kalesi ve Nusret Mayın Gemisi idi.
Çimenlik Kalesi
Kale 1462 de Fatih Sultan Mehmet tarfından yaptırılmış. Kalenin deniz tarafındaki suru III. Selim yıktırmış yerine o günün silah teknolojisine uygun olarak top platformları ve cephanelikler yaptırmış. Çanakkale Savaşları sırasında 4 adet top Çimenlik kalesinde savunma görevi yapmış. 18 Mart 1915 günü kale özellikle İngiliz gemisi Queen Elizabeth’in yoğun saldırılarına mağruz kalmış ve zarar görmüş. Her iki kale de 100. Yıl kutlamaları için yeniden restore ediliyor.
Abidenin 4 ayağında dördü deniz savaşlarını dördü kara savaşlarını anlatan 8 rölyef bulunuyor.
İngiliz Anıtı / Cape Helles Anıtı
Gözcü Baba Tepesi’nde İngilizlerin en büyük anıtı olan Helles anıtı yer alır. Abide Lozan Antlaşması’ndan sonra 1924 yılında yapılmış. Anıt 33 metre yüksekliğinde, Gelibolu seferinde ölen mezarı belli olmayan, kaybolan ve denize defnedilen askerler için yapılmış olan anıtın üzerinde İngiliz donanma gemilerinin isimleri yazıyor.
İngiliz Anıtı / Cape Helles Anıtı
Gözcü Baba Tepesi’nde İngilizlerin en büyük anıtı olan Helles anıtı yer alır. Abide Lozan Antlaşması’ndan sonra 1924 yılında yapılmış. Anıt 33 metre yüksekliğinde, Gelibolu seferinde ölen mezarı belli olmayan, kaybolan ve denize defnedilen askerler için yapılmış olan anıtın üzerinde İngiliz donanma gemilerinin isimleri yazıyor.
 |
| İngiliz Anıtı |
Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı
25 Nisan 1915 tarihinde bu bölgeyi savunan 26. Alay 3. Tabur’a bağlı 500 Türk askeri 3000 kişiye karşı sabaha kadar direnmiş ve Türk savunmasına hayati bir zaman kazandırmışlar. 3. Tabur’un 10. Bölüğünden Yahya Çavuş 67 askeriyle tarihe geçecek bir direniş göstermiş, yani canlarını vermişler ama bu tepeyi düşmana vermemişler...
1915 Sebdülbahir Savaş Malzemeleri Müzesi
1985 yılından beri Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'ndaki köyleri tek tek gezerek obje biriktiren Tarihçi Ahmet Uslu'nun galerisinde, Çanakkale savaşlarından bu güne ulaşan 8.000 den fazla obje bulunuyor.
Ahmet Uslu, Çanakkale Şehitliklerini ziyarete gelemeyenleri de düşünerek "Çanakkale'den Anadolu'ya" projesini hayata geçirmiş ve bir Gezici Müze açmış. Proje kapsamında, Anadolu'nun dört bir yanındaki illere, galeride sergilenen eserleri taşımış ve onlarca ilde sergiler açmış. Gezici Müzede, sergi esnasında 5 kişilik tarih ekibiyle yüzbinlerce kişiye Çanakkale savaşları hakkında bilgi vermişler.
Ben Sebdülbahirdeki müzeyi gezerken duygulu anlar yaşadım en çok da bu Projenin halen devam ettiğini öğrendiğimde duygulandım, mutlu oldum. Güzel ülkemde öğrenecek daha çok şey var. Gezici müze ve sanal müzenin web sayfasına buradan ulaşabilirsiniz
Kilitbahir Kalesi ve Namazgah Tabyası
Kilitbahir köyü içerisinde, boğazın en dar noktasına Çimenlik Kalesi ile karşılıklı olacak şekilde Fatih Sultan Mehmet tarafından 1462-1463 yılları arasında yaptırılan Kilitbahir Kalesi ve Çimenlik Kalesi 18 Mart 1915’te çok büyük görevler üstlenmiş.
Çanakkale savunmasındaki en büyük tabyalardan olan Namazgah Tabyası Çanakkale Savaşlarında 18 Mart 1915 te isabet almış.
Kilitbahir kalesinin yanından yukarı doğru çıkan dar yürüyüş yolu boyunca sol tarafta ağaçların
ardına gizlenmiş tarihi bina gözümüze çarpıyor. Savaş yıllarında karakol olarak kullanılan bu bina, daha sonra mektep ve bir dönemde muhtarlık binası olarak kullanılmış. Şimdilerde Kilitbahir Kültür Sanat Merkezi ve Müze kafe olarak güler yüzlü personeliyle hizmet vermeye devam ediyor.
25 Nisan 1915 tarihinde bu bölgeyi savunan 26. Alay 3. Tabur’a bağlı 500 Türk askeri 3000 kişiye karşı sabaha kadar direnmiş ve Türk savunmasına hayati bir zaman kazandırmışlar. 3. Tabur’un 10. Bölüğünden Yahya Çavuş 67 askeriyle tarihe geçecek bir direniş göstermiş, yani canlarını vermişler ama bu tepeyi düşmana vermemişler...
1915 Sebdülbahir Savaş Malzemeleri Müzesi
1985 yılından beri Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'ndaki köyleri tek tek gezerek obje biriktiren Tarihçi Ahmet Uslu'nun galerisinde, Çanakkale savaşlarından bu güne ulaşan 8.000 den fazla obje bulunuyor.
Ahmet Uslu, Çanakkale Şehitliklerini ziyarete gelemeyenleri de düşünerek "Çanakkale'den Anadolu'ya" projesini hayata geçirmiş ve bir Gezici Müze açmış. Proje kapsamında, Anadolu'nun dört bir yanındaki illere, galeride sergilenen eserleri taşımış ve onlarca ilde sergiler açmış. Gezici Müzede, sergi esnasında 5 kişilik tarih ekibiyle yüzbinlerce kişiye Çanakkale savaşları hakkında bilgi vermişler. Ben Sebdülbahirdeki müzeyi gezerken duygulu anlar yaşadım en çok da bu Projenin halen devam ettiğini öğrendiğimde duygulandım, mutlu oldum. Güzel ülkemde öğrenecek daha çok şey var. Gezici müze ve sanal müzenin web sayfasına buradan ulaşabilirsiniz
Kilitbahir Kalesi ve Namazgah Tabyası
 |
| Kilitbahir Kalesi |
Çanakkale savunmasındaki en büyük tabyalardan olan Namazgah Tabyası Çanakkale Savaşlarında 18 Mart 1915 te isabet almış.
Kilitbahir kalesinin yanından yukarı doğru çıkan dar yürüyüş yolu boyunca sol tarafta ağaçların
ardına gizlenmiş tarihi bina gözümüze çarpıyor. Savaş yıllarında karakol olarak kullanılan bu bina, daha sonra mektep ve bir dönemde muhtarlık binası olarak kullanılmış. Şimdilerde Kilitbahir Kültür Sanat Merkezi ve Müze kafe olarak güler yüzlü personeliyle hizmet vermeye devam ediyor.
 |
| Kilitbahir Kültür ve Sanat Merkezi |
Kilitbahir'den motorla karşıya Çanakkale merkeze geçtik. İlk görülecek yerler Deniz Müzesi içerisinde ki alanda Çimenlik Kalesi ve Nusret Mayın Gemisi idi.
Çimenlik Kalesi
Kale 1462 de Fatih Sultan Mehmet tarfından yaptırılmış. Kalenin deniz tarafındaki suru III. Selim yıktırmış yerine o günün silah teknolojisine uygun olarak top platformları ve cephanelikler yaptırmış. Çanakkale Savaşları sırasında 4 adet top Çimenlik kalesinde savunma görevi yapmış. 18 Mart 1915 günü kale özellikle İngiliz gemisi Queen Elizabeth’in yoğun saldırılarına mağruz kalmış ve zarar görmüş. Her iki kale de 100. Yıl kutlamaları için yeniden restore ediliyor.
Meraklısı için:
Mayıs ayı Çanakkale’nin en kalabalık olduğu zaman. Hafta sonları okullardan ve turlar aracılığıyla bir çok yerli turist Çanakkaleye geliyor. Münferit gidiyorsanız mutlaka önceden otel rezervasyonunuzu yaptırmanız gerekir. Akol, Büyük Truva ve Anzac Hotel şehir merkezinde bulunan otellerden bazıları.
Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’nda inşa edilen Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi’nde yer alan 11 canlandırma odasından ikisinde, üç boyutlu gösterim yapılıyor.
Bu canalndırma odasından 'Nusrat Mayın Gemisi' adlı ikinci salonda, deniz savaşlarında Nusrat'ın boğaza döşediği mayınlarla savaşın kaderini değiştirmesine yer veriliyor.
'Dönüm Noktası Salonunda' 261 rakımlı tepede, 19'uncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal'in 'Ben Size Taarruzu Değil, Ölmeyi Emrediyorum' şeklinde tarihe geçen emri, film ve hologram tekniği bir arada kullanılarak canlandırılıyor.
'Hatıralar'salonunda, Türk askerlerinin hatıraları ziyaretçilere aktarılıyor.
Her salonda ayrı konu işleniyor 1 den 11 e kadar tüm salonlarda Çanakkale savaşını nedenlerini, sürecini ve sonucunu görebiliyorsunuz. Yalnızca Mayıs ayı çok kalabalık olduğu için önceden rezarvasyon yaptırmanızı tavsiye ederim. Online rezarvasyona buradan ulaşabilirsiniz.
Ayrıca merkezde Çanakkale Savaşları malzemelerinden oluşan bir müze de bulunuyor.
Mayıs ayı Çanakkale’nin en kalabalık olduğu zaman. Hafta sonları okullardan ve turlar aracılığıyla bir çok yerli turist Çanakkaleye geliyor. Münferit gidiyorsanız mutlaka önceden otel rezervasyonunuzu yaptırmanız gerekir. Akol, Büyük Truva ve Anzac Hotel şehir merkezinde bulunan otellerden bazıları.
Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’nda inşa edilen Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi’nde yer alan 11 canlandırma odasından ikisinde, üç boyutlu gösterim yapılıyor.
Bu canalndırma odasından 'Nusrat Mayın Gemisi' adlı ikinci salonda, deniz savaşlarında Nusrat'ın boğaza döşediği mayınlarla savaşın kaderini değiştirmesine yer veriliyor.
'Dönüm Noktası Salonunda' 261 rakımlı tepede, 19'uncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal'in 'Ben Size Taarruzu Değil, Ölmeyi Emrediyorum' şeklinde tarihe geçen emri, film ve hologram tekniği bir arada kullanılarak canlandırılıyor.
'Hatıralar'salonunda, Türk askerlerinin hatıraları ziyaretçilere aktarılıyor.
Her salonda ayrı konu işleniyor 1 den 11 e kadar tüm salonlarda Çanakkale savaşını nedenlerini, sürecini ve sonucunu görebiliyorsunuz. Yalnızca Mayıs ayı çok kalabalık olduğu için önceden rezarvasyon yaptırmanızı tavsiye ederim. Online rezarvasyona buradan ulaşabilirsiniz.
Ayrıca merkezde Çanakkale Savaşları malzemelerinden oluşan bir müze de bulunuyor.
0 yorum :